آشنایی با ساختار مو

 ریشه مو

سطح بدن انسان همچون ديگر پستانداران، پوشیده از مو است. حدود پنج‌میلیون فولیکول (ريشه) مو در تمام بدن انسان وجود دارد و تراکم موها در سر بیشتر است. در پوست سر یک فرد معمولی به ‌طور ميانگين حدود صدهزار تار مو و در سر اطفال در هر سانتی‌متر مربع 1100 تار مو وجود دارد. این تعداد در 25 سالگی به 600 و در 30 تا 50 سالگی به 250 الی 300 تار مو در هر سانتی‌متر مربع کاهش می‌یابد.

 

فولیکول مو چیست؟

ساختمان مو دارای دو بخش است: فولیکولِ (ريشه) مو و ساقه‌ مو.

فولیکول مو یک غلاف لوله‌ای ‌شکل است که ریشه‌ مو را احاطه کرده و در حقیقت، یک کارخانه‌ سازنده‌ کوچک است که در طول عمر فرد، موهای مختلفی را به وجود مي‌آورد؛ از موهای نازک و بی‌رنگی که پس از تولد می‌ریزند تا موهای بلند و ضخیمی که در دوران کودکی و بزرگسالي روی سر رشد می‌کنند.

فولیکول مو بنابر ويژگي‌هاي ژنتیکي فرد، می‌تواند موهایی با خصوصیات بسیار متفاوت تولید کند؛ از موهای صاف گرفته تا موهای فردار و مجعد. پاره‌اي از افراد نیز داراي فولیکول‌هایی هستند که هر دو نوع موی صاف و مجعد را تولید می‌کنند.

مو از تکثیر تعدادی از سلول‌های مادری به وجود می‌آید که در کفِ فولیکول قرار گرفته‌اند. این سلول‌ها در حین مهاجرت به سطح پوست تغيير شكل می‌دهند و قسمتی از مو را به وجود مي‌آورند كه از سطح پوست بیرون می‌آید و ساقه‌ مو نامیده می‌شود. ساقه‌ مو در واقع از کراتین و سلول‌های مرده تشکیل شده است. لازم به يادآوري است که نوع کراتین موجود در مو از نوع سخت است و با کراتین پوست تفاوت دارد. به دليل اين تفاوت است كه مو دچار ریزش خودبه‌خود نمی‌شود و بايد آن را کوتاه ‌كرد.

ويژ‌گي‌هاي مو تا حد بسیار زیادی متأثر از کراتین است. اما، علاوه بر کراتین که 85 درصد ساختمان مو را تشکیل می‌دهد، مواد دیگری هم در مو وجود دارد. آب، رنگدانه، چربی و عناصر معدنی مثل کلسیم، آهن، مس، منیزیم، منگنز و روی از جمله‌ اين مواد هستند.

ساقه‌‌ مو

ساقه‌‌ مو از سه قسمت تشکیل شده است:

لايه‌ داخلی (مدولا) مو که تنها در موهای ضخیم وجود دارد. این لایه نرم است و در انسان عملکرد چندانی ندارد.

این لایه نور را به ‌خوبی منعکس می‌کند و به اين سبب رنگِ مو در آفتاب نسبت به سایه متفاوت است.

لایه‌ میانی (کورتکس) که كم‌ و بيش تمام ويژگي‌هاي موی انسان را تعیین‌ مي‌كند. اين ويژگي‌ها شامل استحکام، قابلیت کشسانی، شکل، ميزان رطوبت و رنگ مو است.
لایه‌ خارجی (کوتیکول) که لايه مياني را می‌پوشاند و تعيين‌كننده‌ بافت و عامل درخشندگی موی انسان است. لايه خارجي از يك لایه سلول‌های پوشاننده‌ پهن تشکیل شده است. سلول‌های کوتیکولِ سالم، ‌مانند سفال‌های ‌بامِ ساختمان، بر روي يكديگر قرار مي‌گيرند. کوتیکولِ مویِ سالم صاف است و اصطکاک ميان تارهاي مو را كاهش می‌دهد. کوتیکول موی سالم همچنین به مو اجازه مي‌دهد نور را بازتاب دهد و عامل درخشش طبیعی مو است.

کوتیکول را یک لایه‌ چربی غیر قابل‌ رویت و مقاوم در برابر آب مي‌پوشاند. دانشمندان این لایه را سبوم می‌نامند. سبوم به واسطه مواد مختلف سازنده خود نرمی و لطافت به مو می‌بخشد و یک عایق حرارتی در برابر سرما به شمار مي‌آيد.

رنگ مو

ملانین، رنگ‌‌دانه‌اي است که در پوست انسان وجود دارد و رنگ منحصر به ‌فرد و مشخص موی هر فرد را تعیین مي‌کند. ملانین در عمق ريشه مو توليد و سپس در طول ساقه‌ مو پخش می‌شود. دو نوع ملانین وجود دارد که يكي رنگ قهوه‌اي و مشکی و ديگري رنگ قرمز را ايجاد مي‌كند. ترکیب این دو رنگدانه در غلظت‌های مختلف، طيف وسيع و متنوع رنگ‌های مو را پدید می‌آورد.

موهای خاکستری

ژنتیک مهم‌ترین نقش را در زمان پیدایش اولین موهای خاکستری در هر فرد دارد. آنچه سبب پیدایش موهای خاکستری می‌شود این است که با بالا‌رفتن سن، سلول‌های تولیدکننده‌ رنگدانه میزان تولید خود را کاهش می‌دهند. از اين رو و به‌طور منطقی در 50 سالگی 50 درصد از مردم،50 درصد موهایشان خاکستری است.

حجم مو

حجم موی هر فرد تابع دو عامل است: اندازه‌ ريشه مو و شمار ريشه‌هایی که سر را مي‌پوشانند. اندازه‌ ريشه مو بر ضخامت تار مو تأثیر می‌گذارد. ريشه‌های کوچک‌تر، موهای نازک‌تر و ريشه‌های درشت‌تر، موهای ضخیم‌تر به وجود می‌آورند. حالت مو نیز تا حدود زیادی تابع شکل ريشه است. تمام این ويژگي‌ها را ژنتیک فرد تعیین مي‌كند و از فردی به فرد دیگر متفاوت‌ هستند. ريشه‌هايي که مقطع عرضی آنها گِرد است، موهای صاف و لَخت را ایجاد می‌کنند، درحالی‌ که ريشه‌های موهای فردار، مقطع عرضی بیضی‌ شکل دارند و سطح مقطع ريشه‌های موهای پیچ‌ و تاب‌ دار، پهن و روبان‌ مانند هستند.

آنچه ما از ساختار مو به چشم می‌بینیم در حقیقت بخش مرده‌ مو است ولی همین بخش مرده ویژ‌گی‌هایی دارد که  سلامت و پویایی هستند. عوامل پرشماري می‌توانند سلامت مو را به خطر اندازند.

پک ژیوار آب رسان قوی مو بوده وتمام مواد مورد نیازی راکه فولیکول مو نیاز دارد را دارا است.

درمان قطعی مشکلات مو ،ابرو و مژه ...